Fiili Hizmet Zammı (Yıpranma Payı)

Fiili hizmet zammının amacı, normal çalışma şartlarına göre daha zor şartlarda ve riski daha yüksek işlerde çalışanlara, işin zorluk ve risk derecesine göre yıllık olarak verilen ilave çalışma süresidir. sağlıkla ilgili meslekleri ve sağlık hizmetleri de bu anlamda oldukça yıpratıcıdır ve yüksek risk içermektedir.

Malumlarınız olduğu üzere geçmişte Veteriner hekimler, salgın, bulaşıcı ve paraziter hayvan hastalıkları ile mücadele hizmetleri kapsamında, mülga 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu hükümleri çerçevesinde Fiili hizmet zammı verilmesi gereken riskli çalışma alanları kapsamında değerlendirilmiş ve bu alanlarda görev yürüten veteriner hekimlere 2008 yılına kadar, her yıl için 2 ay süre ile “fiili hizmet zammı” verilmiştir.

Mülga 5434 sayılı kanun yerine yürürlüğe konulan 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Kanunun 40.   maddesinde de aynı hüküm yer almıştır.

Ancak Anayasa Mahkemesi 2006 yılında, 5510 sayılı Kanun’un bazı maddelerini iptal ederken Veteriner hekimlerin yıpranma hakkını da iptal etmiştir. Bu konudaki gerekçeli kararında da, “Hayvan hastalıkları ile mücadele işlerinde çalışan veteriner, vazife gören memur ve hizmetliler fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmalarına karşın, insan sağlığı konusunda çalışan doktor ve diğer sağlık personelinin de bu zamdan yararlandırılmamasının eşitlik ilkesi ile bağdaşmayacağı açıktır. Çünkü, doktor ve diğer sağlık personeli de benzer tehlikelerle yüz yüze bir çalışma yaşamı sürdürmektedirler” denilmiş Gerekçeli kararda ayrıca, kamudaki veteriner hekimlere sağlanan hakkın özel sektörde çalışan veteriner hekimlere sağlanmamasının da eşitlik ilkesine aykırı olduğu vurgulanmıştır.

Anayasa Mahkemesinin iptal kararı kapsamında yeni bir düzenleme ile eşitlik ilkesi kapsamında Doktor vb. diğer sağlık çalışanları ile serbest veteriner hekimlerinde fiili hizmet kapsamına alınması gerekirken 2008 yılında 5510 sayılı Kanun’da değişiklik yapılarak, insan sağlığıyla ilgili çalışanlara ilave hak verilmediği gibi var olan veteriner hekimlerin yıpranma hakkına da sona verilmiştir.

Yıllar sonra sağlık çalışanları yıpranma hakkına kavuşmuş ve 03.08.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7146 sayılı kanun ile Sağlık Bakanlığında, insan sağlığı alanında çalışan tüm sağlık personeline yılda 2 ay fiili hizmet zammı verilmiştir. Yine aynı kanunla, emekli beşeri hekim ve diş hekimlerinin emekli aylık ücretlerinde, uzmanlar için 2000 TL, pratisyen hekimler için 1500 TL iyileştirme yapılmıştır.

Ancak ne hazindir ki geçmişte fiili hizmet zammından yararlanmasına rağmen doktor vb. diğer sağlık personelinin yararlanamamasının eşitlik ilkesine aykırılığı gerekçesi ile fiili hizmet kapsamı dışına çıkarılan veteriner hekimler, Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olarak yeni uygulamadan yararlandırılmamıştır.

Bilindiği üzere Veteriner hekimler 657 sayılı Kanun kapsamında beşeri hekimlerle birlikte “Sağlık Hizmetleri” sınıfında, aynı özlük haklara sahip olarak yer almaktadır.

Hayvan hastalıkları ile mücadele hizmetlerinde çalışan veteriner hekimler, ülkemizin en ücra köşelerine kadar çok zor ulaşım şartlarında ve çalışma ortamında görev yapmaktadırlar. Çalışma ortamında fiziksel yaralanma riski yanı sıra, hayvanlardan insanlara geçen hastalıklarla (Zoonoz hastalıklarla) karşı karşıya kalmakta ve brusella tüberküloz, vb. hastalıklara yakalanmaktadırlar. Bu çalışmalar esnasında ağır yaralanmalı hatta ölümlü vakalar yaşanmaktadır.

Bu riskler dikkate alınarak Veteriner Hekimler geçmişte yılda 2 ay fiili hizmet zammı almakta iken, yukarıda da açıkladığımız gibi daha sonra çıkarılan bir yasa ile Veteriner Hekimlerin fiili hizmet zammı kaldırılmıştır. Bu gün bu riskler azalmamış, aksine yeni zoonozlar ortaya çıkmış, biyo-terörizm gibi insan sağlığını tehdit eden birçok tehlikeli konu veteriner hekimlik çalışma alanına eklenmiştir. Nitekim İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda da Veteriner hekimlik mesleği tehlikeli sınıfta yer almıştır.

Tüm bu hususlar çerçevesinde Anayasa Mahkemesinin 2006/111-112 gerekçesi kararı da dikkate alınarak Anayasanın eşitlik ilkesi kapsamında ve yasal olarak sağlık sınıfında olan Veteriner Hekimlerinde, 03.08.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7146 sayılı kanun ile Sağlık çalışanlarına uygulanmakta olan yılda 2 ay fiili hizmet zammı uygulamasından yararlandırılması. Yine aynı kanunla, Emekli beşeri hekim ve diş hekimleri için yapılan iyileştirmelerden de emekli veteriner hekimlerin yararlandırılması için gerekli yasal düzenleme yapılmalıdır.

Saygılarımla arz ederim.