Yumurtanın besleyici değerine dikkat çekmek ve tüketimi yeterli seviyeye getirmek amacıyla, 1995 yılından bu yana her yıl Ekim ayının ikinci Cuma günü kutlanmakta olan (Viyana’da karar verildi.[3]) “Dünya Yumurta Günü” ülkemizde de 2008 yılından beri kutlanmaktadır.[2]
Her yıl düzenlenen etkinlik, son derece çok yönlü ve son derece besleyici yumurtayı onurlandırarak, yumurtanın insan sağlığına getirdiği çok çeşitli benzersiz besinsel faydaları ve yaygın besin eksiklikleriyle mücadele etme kapsamını vurgulayacak sonuçta herkes için sağlıklı bir geleceğe katkıda bulunuyor.[1]
Yumurtanın İçeriği
Büyük bir yumurta;
4.5 g yağ (günlük ihtiyacın %7.5’i),
1.5 g doymuş yağ (günlük ihtiyacın %8’i) ve
215 mg kolesterol (günlük miktarın %7’si) içerir. [4]
Bir Yumurta;
%8 Vitamin B12
%6 Vitamin A
%10 Protein
%4 Vitamin B6
%6 Vitamin D
%3 Vitamin E
%6 Folik Asit
%2 Tiyomin
%8 Fosfor
%15 Riboflavin
%4 Çinko
%4 Demir İçerir[4]
Yumurta besin kalitesi açısından anne sütünden sonra 2. Sıradadır.[4]
Yumurtanın Yararları
Protein ve besin yoğunluğuyla tanınan yumurta, gezegendeki en besleyici yiyecekler arasında yer alır.[1] Yumurta, anne sütünden sonra insanın ihtiyacı olan tüm besin öğelerini bulunduran tek besin kaynağıdır.[4] Bir büyük yumurta yaklaşık, 13 g protein ile birlikte 6 temel vitamin (A,D,E ve B grubu [4] ) içerir, bu da onu dünya çapında her yaştan birey için uygun, değerli ve uygun maliyetli bir diyet takviyesi yapar.[1]
Daha da önemlisi, yumurtalar, genellikle ele alınmayan ancak optimal insan sağlığı ve performansını sürdürmek için çok önemli olan yaygın besin eksiklikleriyle mücadele edebilir. Yumurtalar, beyin gelişimine ve işlevine yardımcı olan kolin dahil olmak üzere bir dizi temel besin içerir; göz sağlığını, esnek cildi ve güçlü bir bağışıklık sistemini destekleyen A vitamini ve kemik sağlığında çok önemli bir rol oynayan D vitamini. Ayrıca yumurtalar, kasların ve dokuların dayanıklılığı ve onarımı için gerekli olan yüksek kaliteli proteinle doludur.[1]
Hayvansal kaynaklı bir besin olmasına rağmen yumurtanın yağ içeriği düşüktür. Yani yumurtada kalp damar hastalıkları için risk faktörü olan doymuş yağ asitleri ve toplam yağ miktarı azdır.Yapılan araştırmalar kahvaltıda yumurta tüketiminden vücut yağlarının yakılmasında önemli rol oynadığını ortaya koydu.[4]
Yumurtadaki kolesterolden korkmayın. Yumurtanın kandaki zararlı kolesterolü düşürücü, faydalı kolesterolü artırıcı etkisi vardır.[4]
Düzenli tüketilen yumurtanın; kanser, kalp damar hastalıklarından korunmada ve tedavisinde, sindirim sisteminin sağlığında ve korunmasında, menopoz semptomlarının hafifletilmesinde osteoporozun önlenmesinde etkili olduğu bilimsel gerçeklerdir.Düzenli şekilde yumurta tüketen genç kızlarda, ileri yaşlarda göğüs kanseri görülme riski azalır.Yumurta tüketimi felç olma riskini azaltır.Bazı kronik hastalıklardan korunmada ve bu hastalıkların tedavisinde etkileri görülmüştür.Göz sağlığını korur, ileri yaşlarda oluşabilecek görme bozuklukları ve katarakt riskini azaltır.[4]
Yumurtadaki protein tüm besinler içinde en kalitelidir. Yumurtada proteinin biyolojik yararlığı %100 iken bu değer sütte %85, balıkta %76, sığır etinde %74’de kalmaktadır.[4]
Çocuklar Neden Yumurta Yemeli
Bebeklik çağındaki beslenmede (özellikle ilk üç yaşına kadar) hayvansal protein tüketimi, çocuğun beyinsel fonksiyonlarının gelişmesi için gereklidir. Hayvansal proteinin en kolay sağlanacağı maddelerin başında da yumurta gelir.
Yumurta bulunan kolin, özellikle çocukların zihinsel ve beyinsel gelişiminde önemli bir rol oynar. Yaşam boyu başarılı bir fert olmaları için, erkeklerin 550 mg, kadınların 425 mg günlük yumurta ihtiyacı vardır. Hamilelikte bu ihtiyaç 7 kat artar.
Yumurta sarısı, D vitamini sağlayan birkaç besinden biridir ve güneş ışıklarından da yeterince faydalanıldığı taktirde yumurta özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğine bağlı kemik bozukluğu oluşmasını engeller.
Yumurta, demir ve çinko gibi sağlığımız açısından önem taşıyan mineralleri de içerir. Demir, kan yapımı için gereklidir. Ayrıca demirin büyüme, gelişme ve hastalıklardan koruma rolü vardır. Yetersizliği de çocukların öğrenme yeteneğini ve okul başarısını azaltır. [4]
KAYNAK
[1] İnternational Egg Commission.Published 2023.Accessed October 9,2023. https://www.internationalegg.com/tr/our-work/world-egg-day/world-egg-day-2023-eggs-for-a-healthy-future/
[2] Türk Veteriner Hekimleri Birliği.Published 2019.Accessed October 12,2023. https://tvhb.org.tr/2019/10/10/11-ekim-dunya-yumurta-gunu/
[3] İnternational Egg Commission.Published 2023.Accessed October 9,2023. https://www.internationalegg.com/tr/our-work/world-egg-day
[4] Yumurta Üreticileri Merkez Birliği.Published .Accessed October 12,2023. https://www.yum-bir.org/Yumurta/IcerikYazdir.aspx?ID=27&IcerikID=26#:~:text=Yumurta
[5] Image by azerbaijan_stockers on Freepik. Accessed October 13,2023.
Haber:
Esra Ekinci
Bingöl Üniversitesi Veteriner Fakültesi JOURVET Öğrenci Temsilcisi