SAĞLIKLI, GÜVENİLİR VE YETERLİ GIDAYA ERİŞMEK ZORLAŞIYOR.
Küresel açlık sorununa ilişkin kamu bilincini artırmak; gelişen dünyada teknolojilerin transferini teşvik etmek ve açlık, yetersiz beslenme ve yoksullukla mücadelede uluslararası ve ulusal dayanışmayı güçlendirmek amacıyla her yıl 16 Ekimde, çeşitli tema ve etkinliklerle Dünya Gıda Günü kutlanmaktadır.
Bugüne kadar FAO tarafından belirlenen temalarla ilgili her hangi bir gelişme olmasa da, Dünya Gıda Gününün bu yılki teması “Eylemlerimiz geleceğimizdir – Daha iyi üretim, daha iyi beslenme, daha iyi bir çevre ve daha iyi bir yaşam” olarak belirlenmiştir.
FAO önderliğinde hazırlanan “2021 yılında Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenmenin Durumu” başlıklı raporda; Dünyada açlıktan etkilenen insan sayısının, COVID-19 pandemisinin gölgesinde yüzde 8,4’ten yüzde 9,9’a yükselerek, 800 milyon civarında insanın açlıkla karşı karşıya olduğu, yaklaşık 3 milyar insanın da sağlıklı beslenmediğine dair bilgiler yer almaktadır.
Küresel olarak pandeminin ekonomik ve diğer etkileri; yeni yeni ortaya çıkarken, gelecekte güvenilir gıdaya ulaşmanın daha da zorlaşacağı ve ülkemizin bundan olumsuz etkileneceği açıktır. Bir zamanların “gıdada kendine yeten nadir ülkelerinden” Türkiye; ithalata bağımlı politikalarla günden güne tarım ve hayvancılıktaki gücünü kaybetmekte, birçok gıda ürününde ithalat silahını kullanarak fiyat dengeleme politikasının, ne kadar yanlış olduğunu da ortaya çıkmaktadır.
Yüksek gıda fiyatları ve iklim krizi kaynaklı üretim sorunlarının yaşanması dolayısıyla milyonlarca insanın, sağlıklı beslenmeye güçleri yetmediği için gıda güvenliğinden yoksun olduğu açıktır. Gıdaya ekonomik gücün yetmesi, erişebilme, kalite ve güvenlik unsurlarını içeren gıda güvenliği endeksinde; ülkemizin son yıllarda 14 basamak düşerek, 47 nci sıraya gerilediğine dair haberler basında yer almaktadır.
İklim değişikliği ve pandemi koşullarına bağlı ekonomik gerilemeler, neredeyse tüm düşük ve orta gelirlilerin sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişimlerini zorlaştırmış ve bu insanları gıda güvenliğinden yoksun, yetersiz beslenmeye mahkûm etmiştir. İçinde bulunduğumuz yüzyılın ikinci yarısına kadar küresel ortalama sıcaklığı en az iki derece azaltma hedefinin yanı sıra fosil yakıt kullanımını da devreden çıkarmayı öngören Paris İklim Anlaşmasının TBMM tarafından onaylanması, bu konuda yeni mevzuatların yayınlanması, uygulanmadıkları takdirde bir anlam ifade etmeyecektir.
Besleyici gıdaların maliyetini gıda üretimi, gıda tedarik zincirleri, gıda ortamları, tüketici talebi ve gıdanın politik ekonomisi alanlarında gıda sistemleri boyunca yönlendiren çeşitli faktörler vardır. Bunlar, düşük gelirlerle birleştiğinde, neden yaklaşık üç milyar insanın, çeşitli gruplardan gıdaları içeren ve gıda grupları içinde daha fazla çeşitliliğe sahip olan en ucuz sağlıklı beslenmeyi bile karşılayamadığını açıklıyor.
Halk sağlığı direk olarak hayvan sağlığına bağlıdır, çünkü kötü hayvan sağlığı doğrudan insanların tükettiği; başta kırmızı ve kanatlı eti olmak üzere tüm hayvansal gıdaları etkilemektedir. Ülkemizde gıda güvenliğinin sağlanması için yeterli mevzuat bulunmasına rağmen, iyi üretim uygulamaları veya iyi veteriner hekimlik uygulamalarına dayanan kalite güvence sistemlerinin uygulandığını söylemek zordur.
Herkes için gıda güvenliği, gelişmiş beslenme ve uygun fiyatlı sağlıklı gıdalar için gıda sistemlerini dönüştürmek, sürdürülebilir hayvansal üretim, hayvan sağlığı ve refahı ile gıda güvenliği arasında gerekli entegrasyonun sağlanması, etkin bir Veteriner Halk Sağlığı örgütlenmesi ile mümkündür.
Mevcut gıda üretim ve tedarik sistemlerinin sürdürülebilir şekilde yönetilmesi, herkesin sağlıklı ve güvenilir, yeterli gıdaya ulaşacağı günler dileğiyle Dünya Gıda Gününü kutluyoruz.
Saygılarımızla kamuoyunun bilgisine sunarız.
Veteriner Hekim Azmi YÜKSEL
Veteriner Halk Sağlığı Derneği Başkanı