Geçenlerde instagram reels videolarında izlediğim bir video beni bazı şeyleri sorgulamaya itti. Görüntülerde bir tavuk kümesi var. Bu kümesi normal bir tavuk kümesinden ayıran çok büyük bir özelliği var. O da bu tavuk kümesinin altında bir de balık çiftliğinin olması. Üst tarafta yemlerini yiyen tavuklar her şeyden habersiz dışkıladıklarında, bu dışkılar aşağıda bulunan balıklara organik yem olarak düşüyor. Anlatınca biraz tuhaf hissettiriyor ama balıkların bu yemi iştahla yediğini görünce biraz araştırma yaptım. Tavuk gübresinin besin değerlerinin oldukça yüksek olduğunu ve son zamanlarda büyükbaş hayvan besilerinde sıklıkla tercih edildiğini gördüm.
Acaba bu tip entegre uygulamaların daha verimlisi, daha üst düzeyi var mıdır diye ufak bir araştırma yaptım.
Almanya’da bir büyükbaş besi çiftliği. Çiftliğin yanında küçük ölçekli bir biyogaz tesisi, küçük bir cips fabrikası ve çiftliğin arkasındaki patates tarlasıyla kompleks bir tesis. Tarladan üretilen patateslerin yeşil kısımları ve soyulan patateslerin kabukları besi çiftliğine yem olarak gidiyor. Patatesler cips fabrikasına cips olmak üzere gidiyor. Besi çiftliğinde patates tarlasından gelen yemler ile beslenen hayvanların dışkıları biyogaz tesisine gidiyor. Burada biyogaz tesisinde üretilen gaz yakılarak elektrik enerjisine çevriliyor. Üretilen elektrik çiftlikte, tarlada ve cips fabrikasında kullanılırken fazlası devlete satılıyor. Aynı zamanda tesiste yakılan gazın ısısı hem cips fabrikasında yağları ısıtmak için hem de tarlada kurulan seranın ısıtılması için kullanılıyor. Cips fabrikasına giden patatesler ise biyogaz tesisinden gelen ısı enerjisi ile ısıtılan yağ ile kızartılıyor. Yine bu tesisten çıkan yan ürünler besi çiftliğine yem olarak gönderiliyor.
Bu kompleks yapının düşünülerek yerleştirilmiş her parçası okurken beni ayrı heyecanlandırdı. Bu tarz entegre tarım / hayvancılık uygulamaları hem zamandan hem de ekonomik olarak kazanç elde edilmesini sağlıyor. Sıfır atık temelli bu tarz kompleks yapıların günümüzde teşvik edilmesi ve desteklenmesi gerektiği düşüncesindeyim…
Peki bu tarz entegre uygulamalar ülkemizde neden yok diye düşünürken aslında özel bir şirketin Konya’da benzer bir uygulama yaptığını gördüm. Patates tarlası, cips/parmak patates/ kroket ve soğan halkası fabrikası ve biyogaz tesisinin bir arada olduğu bir kampus yapmışlar. Bunun dışında özellikle “tarladan sofraya” projeleri kapsamında üretilen ürünlerin pek çoğu yine entegre tesisler bünyesinde sofralarımıza ulaştırılmakta.
Her ne kadar konu “yurt dışındaki tesisler” olunca -“Abi adamlar yapıyor ya!” desek de benzer tesislerin ülkemizde de var olduğunu ve desteklenmesi gerektiğini bilmemizde fayda var. Özellikle içinde bulunduğumuz süreçte “yerli ve milli” markaların desteklenmesi işte tam da bu nedenle çok önemli.
Adamlar yapmış kabul, ama biz de daha iyisini, daha güzelini yapabiliyoruz. Bunu da unutmamak lazım.
Saygılarımla…