Yaban Hayvanlarını ve Evcil Hayvanları Yangınlardan Nasıl Koruyabiliriz? Yangın Dumanı Bizlere ve Hayvanlara Ne Tür Zararlar Verebilir?
Orman yangınları yaz aylarında ülkemizde sıklıkla karşılaştığımız ciddi bir problemdir. Hem bizlere hem de çevremizdeki diğer canlılara, doğamıza büyük zararlar vermektedir. Aynı zamanda yaban hayvanlarının da yuvası olan bu ormanların yanması onlarda ciddi yaralanmalara ve strese neden olmaktadır. Peki orman yangınları sırasında yaban hayvanlarına nasıl yardım edebiliriz? Kendi evcil hayvanlarımızı bu yangınların dumanından nasıl koruyabiliriz? Gelin birlikte inceleyelim.
Yaban hayvanlarına, yangınlar sırasında yardımcı olmak için yapabileceğimiz bazı şeyler:
● Vahşi yaşamın bahçenizden güvenli bir şekilde kaçış yolu sağlayabilmesi için kedileri ve köpekleri kontrol altında tutarak mümkünse yaban hayvanlarına saldırmalarını engelleyin. Ayrıca evcil hayvanlarınızı da tahliye planlarına dahil ederek yanınıza alın, barınaklarında kapalı veya zincirli halde bırakmayın onlarında yangından kaçabilmesine izin verin.
● Ateşten kaçan hayvanlar ve kuşlar için dışarıda su dolu kaplar bırakın. Sığ kaplar kullanmayı tercih edin, kabın hem içindeki ve hem de dışındaki birer tarafına birkaç sopa veya taş yerleştirerek basamak oluşturun. Böylece daha küçük hayvanlar bu sulara düşerse kaçmasına izin vermiş olursunuz.
● Kendinizi tehlikeye atmadan güvenle kurtarabileceğiniz yaralı bir hayvan bulma ihtimaline karşı, arabanızın bagajında bir karton kutu, eldiven, kişisel koruyucu ekipman ve havlu bulundurun.
● Yanmış bir hayvanı kurtarırsanız, onu beslemeye çalışmayın, lütfen gevşek bir şekilde, ideal olarak %100 pamuklu kumaşa sarın, kapaklı havalandırmalı bir kutuya koyun ve en yakındaki veteriner hekime ulaşana kadar karanlık, sessiz, sıcak bir yerde kalmasını sağlayın.
● Vahşi hayvanlara temas, ek stresi azaltmak için yalnızca hayvanı kontrol altına alma sürecinde gerçekleştirilmelidir. Lütfen tüm yaban hayvanlarını çocuklardan ve evcil hayvanlardan uzak tutun.
● Yaralı hayvanları en yakındaki veteriner hekime güvenle götürebiliyorsanız, lütfen bunu yapın, çünkü yaralı hayvanlara acil veteriner hekim muayenesi ve tedavisi gerekmektedir.
● Yaralı yılanlara, tilkilere, yırtıcı kuşlara ve buna benzer diğer vahşi hayvanlara yaklaşmayın, bunların eğitimli uzmanlar tarafından kurtarılması gerekir, bu türler için lütfen önce kurtarma ekiplerinden yardım isteyin ve bu alanda uzmanlaşmış veteriner hekimlerle iletişime geçin.
● Yaban hayatını kurtarmak için aktif veya görünüşte uykuda olan yangın alanlarına girilmemesi gerektiğine dikkat etmek önemlidir; bunu, kurtarma ekiplerinde çalışan yetkin, bu konuda eğitimli ve kendini koruyacak teçhizata sahip kişilere bırakınız. Bu süre zarfında hiç kimsenin itfaiyecileri veya acil servisleri engellememesi çok önemlidir.
Peki bu yangınlar sırasında ortaya çıkan dumanlar hem bizi hem de çevredeki hayvanları nasıl etkiler?
Duman insanları rahatsız edebileceği gibi, orman yangınlarından ve diğer büyük alevlerden çıkan duman evcil hayvanları, atları, çiftlik hayvanlarını ve yaban hayvanlarını da etkilemektedir. Dumanın etkilerini kendiniz görebiliyor veya hissedebiliyorsanız, hayvanları da güvende tutmak için önlemler almalısınız.
Özellikle kuşlar duman ve diğer solunabilen partiküllere karşı aşırı hassaslardır. Bu durum yabani kuşlar içinde geçerlidir.
Kardiyovasküler veya solunum hastalığı olan hayvanlar dumandan dolayı özellikle risk altındadır ve bu hayvanlar kötü hava kalitesinin olduğu tüm dönemlerde yakından izlenmelidir.
Hayvanlarda aşağıdaki olası duman veya toz tahrişi belirtilerini gözlemleyebilirsiniz. Hayvanlarınızdan biri bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsa, lütfen veteriner hekiminize danışın.
● Öksürme veya öğürme
● Ağız açık bir şekilde solunum ve nefes alırken artan gürültü dahil olmak üzere nefes almada zorluk
● Gözde tahriş ve aşırı sulanma
● Boğaz veya ağız iltihabı
● Burun akıntısı
● Astım benzeri semptomlar
● Artan solunum hızı
● Halsizlik
● Denge bozukluğu veya tökezleme
● İştahta ve/veya su tüketiminde azalma
Hayvanlarımızı bu dumanlardan korumak için yapabileceğimiz bazı şeyler ise şunlardır:
● Bir evcil hayvan tahliye kiti hazırlayın ve hayvanlarınızı afete hazırlık planınıza dahil edin. Tahliye durumlarında onları da yanınızda götürün. Eğer yanınızda götüremeyecekseniz onları serbest bırakın ve yangından kaçmalarına olanak tanıyın.
● Yangın uzakta bile olsa duman ve partiküller rüzgar ile taşınabilir, dolayısıyla evcil hayvanları mümkün olduğunca içeride tutun ve pencerelerinizi kapalı tutun.
● Özellikle kuşlar dumana karşı çok hassastır dolayısıyla duman veya partikül madde bulunduğunda dışarı çıkmalarına izin verilmemelidir.
● Kötü hava kalitesi uyarıları varsa, köpekleri ve kedileri yalnızca kısa tuvalet molaları için dışarı çıkarın.
● Hava kalitesinin kötü olduğu dönemlerde yoğun dış mekan egzersizlerinden kaçının.
● Duman görünür olduğunda egzersizi sınırlayın. Özellikle hayvanların solunumlarını önemli ölçüde artıran faaliyetlerde (örneğin; koşu) bulunmalarını engelleyin.
● Beslenme alanlarının yakınına bol miktarda taze su sağlayın.
● Çiftlik hayvanlarını tozsuz veya düşük seviyede tozlu yemler ile besleyerek ve bu hayvanların tutulduğu alana yağmurlama gibi teknikler uygulayarak toz maruziyetini sınırlayın.
● Hava kalitesi normale döndükten sonra hayvanlara kendini toparlamaları için minimum 4 ila 6 hafta süre tanıyın.
● Önceden bir hayvan tahliye planı hazırlayın. Tüm hayvanlarınızı hızlı bir şekilde taşımak için yeterli römorkunuz yoksa, hayvanlarınızı tahliye etmeniz gerektiğinde ulaşım sağlayabilecek güvenilir bir kaynak ağı oluşturmak için komşular, yerel nakliyeciler, çiftçiler, üreticiler veya diğer nakliyecilerle iletişime geçin.
● Ahır ve tarla bakımının iyi olması, atlar ve diğer çiftlik hayvanları için yangın tehlikesini azaltabilir. Ahırların ve diğer yapıların sağlam olduğundan emin olun, ölü ağaçları derhal kaldırın, çalıları temizleyin ve yapıların etrafında savunulabilir bir alan bırakın.