Son zamanlarda sahipsiz köpeklerin neden olduğu vakalarla ilgili olarak basına açıklamalar yapan kişilerin, bazı tanımları bilerek yada bilmeyerek yanlış kullandıklarını görüyoruz. Farklı bir algı oluşturmaya neden olan terimlerin başında ise “rehabilitasyon” tanımı gelmektedir.
“Rehabilitasyon” kelimesinin beşeri ve veteriner hekimlikteki anlamı “bir canlının sakatlığını ya da hastalığını gidermek, normal fonksiyonlarını geri getirmek için uygulanan sağaltım, bakım ve eğitim işi” dir.
Sahipsiz hayvanlarla ilgili mevzuatta metni içinde geçen terimler “tanımlar” başlığı altında tek tek açıklanır.
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda geçen “rehabilitasyon” teriminin tanımını şöyle yapmaktadır.
Madde 3-p)” Rehabilitasyon: Sahipsiz hayvanların tedavi ve parazit mücadelesinin yapılmasını, aşılanmasını, kısırlaştırılmasını ve dijital kimliklendirme yöntemleriyle işaretlenmesini,” ifade eder.
Gerek medyada, gerekse sosyal paylaşım platformlarında konuyla ilgili konuşan avukatların ve aktivistlerin “rehabilitasyon” kelimesini amacı dışında kullandıklarını görmekteyiz.
Saldırgan davranışlar sergileyen veya ısırma vakalarına karışan sahipsiz köpeklerin, saldırgan davranışlarının azaltılmasını “rehabilitasyon” kavramı içerisinde açıklamaya çalışan bu kişilerin söylemleri, kamuoyunun yanlış bilgi sahibi olmasına neden olmaktadır. Saldırgan köpeklerin saldırganlığının rehabilite edilmesinin belediyelerin görevi olduğu gibi bir izlenim doğmaktadır. Oysa Kanunda böyle bir tarif yoktur. Aksini ifade etmek ise konuyu amacının dışına taşımaktır.
Bu durumda karşımıza “Saldırgan köpeklere ne olacak?” sorusu çıkar. Bu sorunun cevabı 5996 sayılı kanunda net olarak verilmiştir. Buna göre; Madde 9-c) “Davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır.” diye belirtir.
Sonuç olarak basında ve sosyal paylaşım platformlarında dile getirilen saldırgan hayvanların rehabilitasyonun belediyeler tarafından yapılması gerektiği iddiaları tamamen gerçek dışıdır. Kanun davranışları insan ve hayvanların hayatı için tehlike oluşturan köpeklerin veteriner hekim raporu ile ötenazi yapılabileceğini belirtmektedir.
Bir hekimin öncelikli görevi yaşatmak ve tedavi etmektir. Hiç bir Veteriner hekimin önceliği ötenazi değildir. Ancak, “Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği”nde de değinildiği üzere; hayvanın eziyet çektiği ve tedavisinin mümkün olmadığı olgularla, hayvanın toplum sağlığı için ciddi tehdit oluşturduğu durumlarda ötenazi yapılması yanlış bir karar değildir. Bir çocuğa saldırdığı ve/veya ölümüne neden olduğu kanıtlanmış bir köpeğe ötenazi yapılması da yasal bir durumdur. Kanunların uygulanması noktasında popülist yaklaşımlarla veteriner hekimlerin alacağı kararlara siyasi ve idari müdahalelerin yapılması yanlıştır.
Konunun uzmanı olmayan kişilerin ve sivil toplum örgütlerinin medyanın desteğini de alarak yaptığı yanlış algı operasyonları sonucunda, “rehabilitasyon” kavramı kanuni anlamı dışında kullanılmaktadır. Belediyelerde görevli tüm kamu görevlileri ve yöneticilerin dik duruş sergilemeleri ve kanunları harfiyen uygulamaları saldırı vakalarının önlenmesinde önemli katkı sağlayacaktır.
5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu
5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu İle Türk Ceza Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun
